Đại bàng đang bay trên trời cao, ngó thấy chú ngựa chạy dưới thảo nguyên, nó liền sà xuống rồi bảo:
- Ta nghe đồn, trong bách thú thì ngươi được mệnh danh là kẻ chạy nhanh, chạy khỏe. Nhưng nếu chỉ biết quanh quẩn ở dưới đất thì thật là uổng.
Ngựa dừng chân, lắc lư mớ tóc bờm rồi nói:
- Ta cũng nghe nói, trong muôn điểu, chỉ có ngươi là kẻ làm chúa bầu trời. Nhưng nếu chỉ biết nhìn trông vạn vật từ một phía nơi đôi cánh, mà không cảm nhận được những kỳ thú dưới chân mình, thì cũng thật là đáng tiếc.
Cả hai nói xong thì đều nhếch mép cười nhạt, rồi kẻ trên trời thì bay, người dưới đất thì chạy, chẳng ai ngó lại nhìn nhau. Chuyện dừng ở đó.
----------------------------------------
Sau này, có người học trò nghe được chuyện này, bèn nói:
- Quả thật là uổng! Quả thật là tiếc! Khuyển Mã khỏe chân thì thường hiềm đất hẹp, Ưng Điểu cánh rộng thường ngặt nỗi trời lùn. Ví phỏng trời đủ cao cho Ưng Điểu bay lượn thì chúng đâu tì nạnh với những kẻ dưới chân mình, lại ví phỏng đất đủ rộng cho Khuyển Mã vung chân thì chúng cũng đâu cần phải để ý đến những thứ trên đầu chúng nữa. Thế gian điên đảo vì không ai chịu nhìn mình, chỉ biết nhìn kẻ thấp người cao mà sinh ra lắm chuyện. Thiên hạ chưa bao giờ yên ổn cũng bởi thiên đạo bày ra Càn Khôn nhưng trời đất lại chẳng đủ cao rộng cho muôn loài hít thở. Cho nên, từ vô thủy đến vô chung, cái mộng của thế nhân về một thế giới không có ma quỷ là điều không tưởng. Nếu không có Sa-tăng và ma quỷ, thì chúa hay phật cũng chẳng cần thiết phải có làm gì. Khi con người ta không biết mình là ai, cứ thích làm việc của người khác, cứ muốn có những gì người khác có, thì sự Bình-An trong thân tâm không còn nữa. Mống loạn khởi tự trong mình, chứ thế giới có náo loạn chi đâu. Cái khổ, không phải vì thiếu thốn hay vất vả, mà cái khổ khởi từ chỗ ta không biết quý cái mình có, lại còn luôn truy cầu cái người khác có. Thêm nữa là, chẳng biết cách sửa khiếm khuyết của bản thân mình, lại còn luôn chê bai kẻ khác. Tạo hóa bày ra Càn Khôn, tuy có hơi kẹt xỉn một chút vì không để cho trời đất đủ cao rộng, ấy cũng vì cái ý tạo hóa muốn chúng sinh muôn loài vì nhau mà sống. Mà muốn sống vì nhau được, trước hết phải tự biết mình vậy!
- Ta nghe đồn, trong bách thú thì ngươi được mệnh danh là kẻ chạy nhanh, chạy khỏe. Nhưng nếu chỉ biết quanh quẩn ở dưới đất thì thật là uổng.
Ngựa dừng chân, lắc lư mớ tóc bờm rồi nói:
- Ta cũng nghe nói, trong muôn điểu, chỉ có ngươi là kẻ làm chúa bầu trời. Nhưng nếu chỉ biết nhìn trông vạn vật từ một phía nơi đôi cánh, mà không cảm nhận được những kỳ thú dưới chân mình, thì cũng thật là đáng tiếc.
Cả hai nói xong thì đều nhếch mép cười nhạt, rồi kẻ trên trời thì bay, người dưới đất thì chạy, chẳng ai ngó lại nhìn nhau. Chuyện dừng ở đó.
----------------------------------------
Sau này, có người học trò nghe được chuyện này, bèn nói:
- Quả thật là uổng! Quả thật là tiếc! Khuyển Mã khỏe chân thì thường hiềm đất hẹp, Ưng Điểu cánh rộng thường ngặt nỗi trời lùn. Ví phỏng trời đủ cao cho Ưng Điểu bay lượn thì chúng đâu tì nạnh với những kẻ dưới chân mình, lại ví phỏng đất đủ rộng cho Khuyển Mã vung chân thì chúng cũng đâu cần phải để ý đến những thứ trên đầu chúng nữa. Thế gian điên đảo vì không ai chịu nhìn mình, chỉ biết nhìn kẻ thấp người cao mà sinh ra lắm chuyện. Thiên hạ chưa bao giờ yên ổn cũng bởi thiên đạo bày ra Càn Khôn nhưng trời đất lại chẳng đủ cao rộng cho muôn loài hít thở. Cho nên, từ vô thủy đến vô chung, cái mộng của thế nhân về một thế giới không có ma quỷ là điều không tưởng. Nếu không có Sa-tăng và ma quỷ, thì chúa hay phật cũng chẳng cần thiết phải có làm gì. Khi con người ta không biết mình là ai, cứ thích làm việc của người khác, cứ muốn có những gì người khác có, thì sự Bình-An trong thân tâm không còn nữa. Mống loạn khởi tự trong mình, chứ thế giới có náo loạn chi đâu. Cái khổ, không phải vì thiếu thốn hay vất vả, mà cái khổ khởi từ chỗ ta không biết quý cái mình có, lại còn luôn truy cầu cái người khác có. Thêm nữa là, chẳng biết cách sửa khiếm khuyết của bản thân mình, lại còn luôn chê bai kẻ khác. Tạo hóa bày ra Càn Khôn, tuy có hơi kẹt xỉn một chút vì không để cho trời đất đủ cao rộng, ấy cũng vì cái ý tạo hóa muốn chúng sinh muôn loài vì nhau mà sống. Mà muốn sống vì nhau được, trước hết phải tự biết mình vậy!
Từ Thầy Chu Giang Phong
